Wykonawcy:
Etnos Ensemble
Bielska Orkiestra Cavatina
Aleksandra Gajecka-Antosiewicz – klawesyn
Dyrygent – Radosław Droń
Program:
Mieczysław Wajnberg – Symfonia nr 7 C-dur op. 81
Etnos Ensemble w programie inspirowanym muzyką świata.
Bielska Orkiestra Cavatina
Koncertmistrz zespołu, znakomity skrzypek Krzysztof Kokoszewski, swą energią, zaangażowaniem i właśnie pasją potrafił zarazić wszystkich bez wyjątku członków zespołu. Słuchając ich i podziwiając ich kunszt wykonawczy trudno byłoby powiedzieć, że to nowicjusze. To, co prezentują na estradzie, daje nam, słuchaczom, prawo wystawienia im laurki „Najlepsi z Najlepszych”. Siadając wygodnie w fotelach w Cavatina Hall, choć na chwilę poddając się ich pasji i emocji, zapomnimy o konfliktach, kłótniach, polityce, zamieniając się w słuch, zjednoczeni mottem, którym tytułował swe felietony śp. Jarzy Waldorff „Muzyka łagodzi obyczaje”, albo jeszcze dosadniej, tak jak to w starożytności definiował ten stan emocji Arystoteles – „Muzyka wpływa na uszlachetnienie obyczajów”.
Etnos Ensemble
Zespół muzyczny powstał w 2016 roku. Tworzy go czterech wytrawnych instrumentalistów zaprzyjaźnionych ze sobą. Każdy z nich jest jednocześnie wyjątkową indywidualnością. Styl, który prezentują w swojej muzyce, jest oryginalny i wyjątkowy, dlatego trudno go określić, przyporządkowując do jednego gatunku. Najczęściej w muzyce grupy można usłyszeć wpływy tradycyjnego folkloru bałkańskiego, polskiego, muzyki klezmerskiej z elementami jazzu. Etnos Ensemble stawiają na wyrazistość brzmienia i szczerość swojego przekazu. W 2008 roku akordeonista Konrad Merta i wiolonczelista Piotr Gach poznali się podczas studiów w katowickiej Akademii Muzycznej. Szybko połączyła ich wspólna pasja do muzyki bliżej nieokreślonej, lecz przyprawionej wpływami etno-słowiańskimi. Tak powstał duet, który stworzył fundament dla dalszych poszukiwań i twórczości w tej przestrzeni. Muzycy występowali wspólnie przez kilka lat, gdy w 2014 roku do współpracy przy kilku koncertach zaprosił ich klarnecista Bartosz Pacan. Projekt muzyczny będący owocem działań tria okazał się bardzo udany, co przyczyniło się do zacieśnienia współpracy. Instrumentaliści, poszukując harmonijnej formy zespołu etniczno-folkowego stwierdzili, że uzupełnienie składu o instrument basowy jest konieczne. W połowie 2016 roku rozpoczęli próby z Łukaszem Mazankiem. Od tego momentu można mówić o narodzeniu się Etnos Ensemble. Zespół już po kilku miesiącach wszedł do studia i z końcem 2016 roku wydał debiutancki album. Grupa w zaledwie rok od powstania wystąpiła już w takich miejscach jak: Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Narodowa Orkiestra Polskiego Radia w Katowicach, Teatr Ziemi Rybnickiej oraz Studio Koncertowe S1 im. W. Lutosławskiego w Warszawie. Obecnie do zespołu dołączył kontrabasista i gitarzysta basowy Michał Kapczuk, absolwent wydziału Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Zespół koncertował wielokrotnie w Szwajcarii, Belgii, Włoszech, Litwie i Mołdawii. Wszędzie za swe występy nagradzany był niemilknącymi brawami i wspaniałymi recenzjami.
Dyrygent
Radosław Droń,
Z Filharmonią Śląską im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach współpracuje od sezonu artystycznego 2022/2023. Absolwent Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie dyrygentury prof. Marka Pijarowskiego. Swoje umiejętności kapelmistrzowskie doskonalił na wielu kursach mistrzowskich, m.in pod kierunkiem.: Marin Alsop, George Tchitchinadze, Gabriela Chmury, Rafała Jacka Delekty czy Tadeusza Strugały.
W sezonie artystycznym 2017/2018 został wybrany przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca jako uczestnik programu „dyrygent – rezydent”, dzięki któremu zaraz po ukończeniu studiów rozpoczął współpracę z Filharmonią Sudecką. W czerwcu 2018 roku na zaproszenie Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej został wybrany do kolejnej edycji programu „Dyrygent – rezydent” obejmującego sezon artystyczny 2018/2019. Owocna współpraca z obiema instytucjami przyniosła efekt w postaci kontynuacji współpracy po zakończeniu programu w charakterze gościnnego dyrygenta. W roku 2019 wraz z Orkiestrą Symfoniczną Polskiej Filharmonii „Sinfonia Baltica” nagrał płytę autorskiego projektu Leszka Kułakowskiego „Komeda Variations” na kwitnet jazzowy i orkiestrę symfoniczną wydaną przez wytwórnię „For Tune records”.
Jako asystent i dyrygent współpracował m.in. z maestro: Jerzym Maksymiukiem, Markiem Pijarowskim, Yarosławem Shemetem, Adamem Klockiem, Pawłem Przytockim, Mariuszem Smolijem, Bartoszem Żurakowskim, Kai’em Bumann’em, Leszkiem Kułakowskim, Janem Miłoszem Zarzyckim, Chritoph’em Titz’em, Piotrem Orzechowskim, Jarkiem Wistem, Aleksandrem Dębiczem, Adamem Makowiczem, Betsy Cook Weber oraz Danielem Abrahamem.
Koncertował w Polsce, Niemczech, Austrii, Szwajcarii, oraz Francji. Współpracował m.in. z: Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej, Śląską Orkiestrą Kameralną, Orkiestrą Symfoniczną NFM Filharmonii Wrocławskiej, Orkiestrą Symfoniczną Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Sudeckiej, Bielską Orkiestrą Cavatina, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Świętokrzyskiej, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Zielonogórskiej, Toruńską Orkiestrą Symfoniczną, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Kaliskiej, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Łódzkiej, Orkiestrą Symfoniczną Polskiej Filharmonii „Sinfonia Baltica” w Słupsku, Elbląską Orkiestrą Kameralną, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Opolskiej, Orchestra della Magna Grecia, American University Chamber Choir, Akademicka Orkiestra Symfoniczna Akademii Muzycznej we Wrocławiu, Orkiestrą Kameralną Kawalera de Saint-George, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Dolnośląskiej oraz Sound Factory Orchestra.
Aleksandra Gajecka-Antosiewicz
Klawesynistka i pianistka, doktor sztuki muzycznej, studiowała na Uniwersytecie „Mozarteum” w Salzburgu u prof. Elżbiety Chojnackiej oraz w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi u prof. Ewy Piaseckiej i prof. Marka Drewnowskiego. Jest spadkobierczynię wybitnej klawesynistki Elżbiety Chojnackiej. Od 2018 r. w Pałacu w Rybnej prowadzi Centrum Współczesnej Muzyki Klawesynowej im. Elżbiety Chojnackiej. Artystka koncertowała w Polsce, Anglii, Austrii, Francji, Holandii, Niemczech, Norwegii i Słowacji. Posiada w repertuarze szereg dzieł muzyki dawnej, jak i najnowszej, w tym utwory skomponowane specjalnie dla niej przez Zygmunta Krauze, Joannę Wnuk-Nazarową, Jerzego Kornowicza, Adama Wesołowskiego, Artura Zagajewskiego, Tomasza Kamieniaka i in. Oprócz działalności koncertowej zajmuje się pracą pedagogiczną i naukową. Jest autorką artykułów i projektów promujących muzykę współczesną oraz laureatką licznych nagród i stypendiów za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury. VII Symfonię op. 81 Mieczysława Wajnberga klawesynistka zarejestrowała w 2019 dla wytwórni DUX ze Śląską Orkiestrą Kameralną pod dyrekcją Roberta Kabary.
Program koncertu
Mieczysław Wajnberg – VII symfonia C-dur na klawesyn i orkiestrę smyczkową op. 81
Utwór powstał w 1964 roku. To utwór szczególny, zatytułowany symfonia, ale swą strukturą wewnętrzną bardziej przypomina koncert solowy z orkiestrą niż symfonię. Wciąż przeplatające się motywy intonowane przez klawesyn solo, a potem skrzypce i wiolonczele, w którym surowe brzmienie melodii oparte o wyrafinowaną harmonikę z niezwykłą motoryką i zawartą ogromną ekspresją, a zarazem witalnością sprawia, że słuchamy tego utworu z przejęciem, przekonani, że kompozytor zawarł w nim swe dramatyczne przeżycia życiowe, które przełożył na różnorodność pomysłów fakturalnych i bogatą inwencję melodyczną. To fascynujące pięcioczęściowe dzieło, w którym poszczególne części łączą się attaca, wiązane ze sobą spokojną, wręcz kojącą melodią w tempie Adagio, intonowaną naprzemiennie przez klawesyn lub skrzypce i wiolonczelę. W harmonice i melodyce utworu możemy doszukać się wpływu muzyki Szostakowicza, z którym kompozytor związany był emocjonalnie, jako przyjaciel, wyśmienity pianista i pierwszy wykonawca koncertów fortepianowych Dymitra Szostakowicza.
Części:
– Adagio sostenuto
– Allegro – Adagio sostenuto
– Andante
– Adagio sostenuto
– Allegro – Adagio sostenuto
Czas trwania: 31 min.
Przerwa
Etnos Ensemble i Bielska Orkiestra Cavatina
W tej części koncertu usłyszymy najciekawsze utwory i aranżacje wciągające słuchaczy w zaczarowany świat klasycznego podejścia do muzyki, połączonego z fascynacją folklorem bałkańskim, polskim, klezmerskim z elementami jazzu.
Trudno zdefiniować twórczość Etnos Ensamble. To połączenie pasji, mistrzostwa gry i oryginalnego podejścia do muzyki, które w żaden sposób nie ograniczają ich twórczości i interpretacji.
Usłyszymy fascynujący świat dźwięków, akordeonu, klarnetu, wiolonczeli i kontrabasu, wspaniale uzupełniany o brzmienie smyczkowej orkiestry kameralnej. To połączenie tworzy muzyczną mieszankę, obok której nikt ze słuchaczy nie przejdzie obojętnie, nie przeżywając jej żywiołowo. Usłyszymy m.in. „Doliny, doliny”, melodię ludową z Beskidu Śląskiego, utwory „Shisha” i „Jinn” w aranżacji i opracowaniu K. Merty, „Dwa serduszka”, ukraińską melodię ludową „Shchedryk”, „Taniec w koło”, „Kometę”, „Sleeping west”, „Medytację”, Longa SHanaz” i dwa utwory – mołdawską melodie ludową „Hutulca din Borodin” i melodię arabską „Hijaz Mandira”, które zespół zagra już bez towarzyszenia orkiestry.
Mieczysław Wajnberg (1919-1996)
Pierwsze doświadczenia muzyczne zdobywał w żydowskich teatrach w Warszawie, gdzie pracował jego ojciec, Szmul (Samuel) Wajnberg. Kiedy miał 12 lat, został uczniem Józefa Turczyńskiego, najpierw w średniej, a potem w wyższej szkole muzycznej przy Konserwatorium Warszawskim. Podobnie jak ojciec, wcześnie zaczął pracować w teatrach rewiowych i lokalach dancingowych. We wrześniu 1939 roku wyjechał z Warszawy. Udało mu się przedostać do ZSRR i wtedy imię Mieczysław zmieniono mu na Moisiej. W ZSRR został studentem konserwatorium w Mińsku, w klasie kompozycji Wasilija Zołotariowa. W czerwcu 1940 roku, jako pianista wystąpił w Moskwie, w Dekadzie Białoruskiej Sztuki. Po napaści Niemiec na ZSRR uciekł do Taszkientu, gdzie zatrudniono go jako korepetytora w operze. Ożenił się z Natalią Wowsi-Michoels, córką znanego aktora i reżysera teatru żydowskiego Solomona Michoelsa. Dzięki pomocy Dmitrija Szostakowicza, w 1943 roku przeprowadzili się do Moskwy. W 1946 roku Wajnberga oskarżono o to, że za mało odwołuje się do folkloru i pisze zbyt pesymistyczną muzykę. W 1948 roku oskarżono go o formalizm i zakazano wykonywania kilku jego utworów. W tym czasie zaczął zarabiać na życie, pisząc muzykę dla radia i dla cyrku. W lutym 1953 roku został aresztowany za „żydowski nacjonalizm burżuazyjny.” Zwolniono go w kwietniu, znów dzięki pomocy Szostakowicza. W następnych latach Wajnberg komponował dużo muzyki filmowej. Najbardziej znany był film wojenny Lecą żurawie, wyróżniony Złotą Palmą na festiwalu filmowym w Cannes w 1958 roku. Odtąd prawie całe życie upływało Wajnbergowi w Moskwie. Tylko raz, w 1966 roku, przyjechał na „Warszawską Jesień”. Bardzo dużo komponował, czasami, jako pianista, publicznie wykonywał utwory Szostakowicza. Nadal pisał do filmów, także rysunkowych, takich m.in. jak najpopularniejszy z filmów animowanych „Miś Puchatek”. Z okazji 75. urodzin w 1994 roku otrzymał odznaczenie „Zasłużony dla kultury polskiej”. Krótko przed śmiercią ochrzcił się w cerkwi prawosławnej. Pochowany został na cmentarzu Domodiedowskim w Moskwie. Był jednym z najpłodniejszych kompozytorów w XX wieku. Wystarczy wspomnieć, że skomponował 22 symfonie, 4 symfonie kameralne, 17 kwartetów smyczkowych, opery, 4 kantaty oraz wiele innych utworów kameralnych, solowych i wokalnych zebranych w 154 opusach. Promocją twórczości Wajnberga na świecie zajmuje się Międzynarodowe Towarzystwo Mieczysława Wajnberga zainicjowane przez skrzypka Linusa Rotha (pierwszego artystę, który nagrał komplet dzieł skrzypcowych kompozytora) i dyrygenta Thomasa Sanderlinga. W 2021 r. z inicjatywy Marii Sławek, Ani Karpowicz i Aleksandra Laskowskiego powstał w Warszawie Instytut Mieczysława Wajnberga.
