Światowej sławy czeska orkiestra symfoniczna im. Leoša Janáčka z siedzibą w Ostrawie została założona w 1954 r. Znakiem rozpoznawczym tego zespołu jest niezwykle miękka i ciepła barwa instrumentów smyczkowych oraz świetnie brzmiąca sekcja instrumentów dętych blaszanych. Od września 2020 r. funkcję głównego dyrygenta formacji pełni Vassily Sinaisky.
Wśród wielu przedsięwzięć artystycznych zespołu są m.in. projekty z udziałem śpiewaków operowych tej miary, co Anna Netrebko i Jonas Kaufmann oraz koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, a także występy w Arts Centre w Seulu, Wiener Konzerthaus, Tonhalle w Zurychu, Théâtre des Champs-Élysées w Paryżu. Orkiestra Filharmonii w Ostrawie ma w swoim dorobku szereg występów z wybitnymi dyrygentami i solistami.
Rokrocznie z udziałem tej orkiestry odbywa się ponad 50 zróżnicowanych koncertów symfonicznych, których celem jest zaprezentowanie najciekawszego repertuaru (opartego zarówno na tradycji wykonawczej dzieł kompozytorów narodowych, jak również obejmującego czeskie i światowe premiery) oraz najwybitniejszych artystów i dyrygentów gościnnych.
Orkiestra Filharmonii im. Leoša Janáčka w Ostrawie stale otrzymuje zaproszenia do uczestnictwa w prestiżowych festiwalach muzycznych o zasięgu międzynarodowym, występując jednocześnie z serią koncertów dla licznych sponsorów w Europie (m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Hiszpanii), Azji i Ameryce Północnej. Zespół ma na swoim koncie liczne nagrania zrealizowane dla renomowanych wytwórni fonograficznych, wśród których można wymienić m.in.: Naxos, Brilliant Classics, Supraphon, New World Records czy Stradivari Classics.
KIM WON
„Ognisty temperament i doskonała technika” – tak zatytułował recenzent „The New York Newsday” recital Kim Wona w Nowym Yorku. I drugi cytat: „Najbardziej znany i najbardziej dynamiczny młody pianista Korei debiutuje w Wigmore Hall w upojnym programie Rachmaninowa, Chopina, Strawińskiego i Schumanna”. Won Kim występował już w Europie, Korei i Stanach Zjednoczonych, zarówno z recitalami solowymi, jak i jako solista z najsłynniejszymi orkiestrami, ostatnio z Filharmonią Petersburską pod batutą Yuri Temirkanova.
Won Kim gra w niezwykle wyrafinowany sposób. Utrzymuje strukturę, frazę, dynamikę utworu przez cały czas pod kontrolą, a jego technika pianistyczna wydaje się nie mieć granic, nawet w najbardziej wymagających utworach, jakie kiedykolwiek skomponowano. Dla niego fortepian to instrument, który może oddać słuchaczom wszystko – precyzję, śpiewność, wielobarwność. Gra perfekcyjnie, bez zaniedbania jakiejkolwiek nuty. Południowokoreański pianista zadebiutował także w wytwórni płytowej Sony. Nagrał dla niej płytę z utworami Rachmaninowa, Ravela i Strawińskiego. Jego gra przeczy ograniczeniom technicznym fortepianu.
ANDREAS OTTENSAMER
Urodzony w Wiedniu Andreas Ottensamer rozpoczął studia muzyczne w 1999 r. na Uniwersytecie Muzyki i Sztuk Scenicznych w Wiedniu w klasie fortepianu, a następnie wiolonczeli u Wolfganga Herzera, a od 2003 r. w klasie klarnetu u Johanna Hindlera. Ottensamer studiował także na Uniwersytecie Harvarda w Stanach Zjednoczonych. Po raz pierwszy zdobywał doświadczenie orkiestrowe w Wiedeńskiej Operze Narodowej i Filharmonii Wiedeńskiej. W październiku 2009 r. został stypendystą Akademii Orkiestry Filharmonii Berlińskiej. Od lipca 2010 do lutego 2011 był klarnecistą solowym Niemieckiej Orkiestry Symfonicznej w Berlinie, a od marca 2011 pełni funkcję klarnecisty solowego w Filharmonii Berlińskiej. Zdobywca pierwszych nagród w wielu konkursach na klarnet, fortepian i wiolonczelę. Ottensamer występował jako solista i kameralista na całym świecie z takimi partnerami jak Vienna Virtuosi (członkowie Filharmonii Wiedeńskiej), Vienna Chamber Orchestra i wybitnymi solistami. W 2005 r. wraz z ojcem Ernstem Ottensamerem i starszym bratem Danielem Ottensamerem utworzyli trio klarnetowe The Clarinotts. Zespół odbywa trasy koncertowe w Austrii, Niemczech, Włoszech, Japonii, Stanach Zjednoczonych, występuje na festiwalach na całym świecie, w telewizji i radiu, a w 1999 r. nagrał płytę wydaną przez Gramola Vienna i Octavia Records. W 2013 r., Ottensamer zawarł ekskluzywną umowę nagraniową z wytwórnią Mercury Classics należącą do Universal Classics, we współpracy z Deutsche Grammophon (DG). To czyni go pierwszym klarnecistą, który wydaje wyłącznie za pośrednictwem DG. Jego debiutancki album Portraits – The Clarinet Album został wydany w czerwcu 2013 r. przez Mercury Classics/Deutsche Grammophon i zawiera koncerty Domenico Cimarosy, George’a Gershwina i Aarona Coplanda.
Ottensamer studiował dyrygenturę w Weimarze u profesora Nicolasa Pasqueta i w Zurychu u profesora Johannesa Schlaefliego. Uczestniczył w kursach mistrzowskich prowadzonych przez maestro Riccardo Muti i Jaapa van Zwedena. Ottensamer jest dyrektorem artystycznym festiwalu Bürgenstock w Szwajcarii. Karierę dyrygencką rozpoczął w roku 2020, a od tej pory ma już za sobą występy w tej roli od Ameryki przez Europę aż po Daleki Wschód.
Johannes Brahms: Uwertura Akademicka op. 80
Brahms skomponował utwór latem 1880 r. w hołdzie dla Uniwersytetu Wrocławskiego, który powiadomił go o przyznaniu mu doktoratu honoris causa z filozofii. Znajomość Brahmsa z Wrocławiem zaczęła się w 1854 r. Kompozytor miał wtedy 21 lat i nic jeszcze nie zapowiadało, że trafi do muzycznego panteonu. Bernhard Scholz, dyrygent Wrocławskiego Stowarzyszenia Orkiestralnego, zachwycił się twórczością Brahmsa i propagował ją z wielkim zaangażowaniem. Zaproszony przez Scholza Brahms przyjechał do Wrocławia i 29 grudnia 1874 r. wystąpił przed tutejszą publicznością w potrójnej roli – kompozytora, pianisty i dyrygenta. Został przyjęty bardzo przychylnie. Od tego czasu Brahms zaczął częściej bywać we Wrocławiu. Grono profesorskie Uniwersytetu Wrocławskiego uznało, że samo podejmowanie Brahmsa bankietami to za mało i wystąpiło z wnioskiem o nadanie kompozytorowi tytułu doktora honoris causa za mistrzostwo w sztuce kontrapunktu. Kompozytor grzecznie podziękował za ów zaszczyt, wysyłając swoim darczyńcom kartę pocztową. Taka forma wdzięczności nie spotkała się jednak ze zrozumieniem Senatu uczelni. Bernhard Scholz podjął się więc misji wytłumaczenia artyście, że skromność skromnością, ale za królewski dar należy się królewski rewanż. Brahms zastosował się do prośby swego przyjaciela i w dowód wdzięczności skomponował Uwerturę akademicką. W Uwerturze akademickiej wplótł cytaty z Gaudeamus igitur, średniowiecznej pieśni śpiewanej podczas suto zakrapianych, studenckich biesiad. Premiera Uwertury akademickiejmiała miejsce 4 stycznia 1881 r. we Wrocławskim Domu Koncertowym pod batutą kompozytora, na widowni zasiedli profesorowie odziani w togi. Wszyscy byli wielce usatysfakcjonowani, łącznie z recenzentami.
Czas trwania: 11 min.
Franciszek Liszt
Urodził się 22 października 1811r. we wsi Raiding, 50 kilometrów od Wiednia, gdzie mieścił się folwark księcia Esterhazy’ego. Pracował tam jego ojciec, Adam Liszt, kontrabasista i urzędnik. Franciszek był blady i chorowity, lecz mimo to ćwiczył przez długie godziny grę na fortepianie i w niedługim czasie został uznany za cudowne dziecko. Jego koncerty przyciągały coraz większą publiczność. Ojciec Liszta, jako osoba przedsiębiorcza, zawarł zawczasu umowę z Erardem (budowniczy fortepianów), by ten dostarczał instrumenty na koncerty Franciszka. Liszt wielokrotnie występował w Londynie, a w Windsorze zagrał przed angielskim królem. W następnych latach wiele podróżował do Francji, Szwajcarii, a nawet do Irlandii.
Młodego wirtuoza przerosło jednak tempo kariery – piętnastoletni Liszt przeżył załamanie nerwowe. Zabrano go do Boulogne, gdzie miał zażywać gorących kąpieli w celu uspokojenia. Po tym załamaniu przestał na pewien czas koncertować, zarabiając na życie głównie jako nauczyciel gry na fortepianie. Stał się pobożny, chciał nawet zostać księdzem. Całe jego życie było zresztą naznaczone okresami wzlotów i upadków, po których wpadał w rodzaj swoistego pesymizmu religijnego. Tymczasem fortepian był ciągle udoskonalany, a czas „sprzyjał młodym wirtuozom”. W 1831 r. Liszt spotkał Paganiniego i zafascynowany jego grą postanowił zostać „Paganinim fortepianu”. Przemierzał rozległe obszary, czasem pokonując od 80 do 100 kilometrów dziennie, od Irlandii aż po Gibraltar i Ural.
Był również aktywnym propagatorem kultury polskiej, zaprzyjaźnionym m.in. z Fryderykiem Chopinem, Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim, Julianem Ursynem Niemcewiczem, Henrykiem Wieniawskim, Juliuszem Kossakiem; uczył także Juliusza Zarębskiego i Józefa Wieniawskiego. Był teściem i przyjacielem Richarda Wagnera. To Wagner namówił Liszta do skrócenia Symfonii Dantejskiej do dwóch części. Liszt zmarł w 1886 r., został pochowany na cmentarzu w Bayreuth, niedaleko willi i miejsca spoczynku Wagnera.
Podobnie jak wielu artystów w jego czasach, był wolnomularzem. Za życia Liszt był pierwszym tak popularnym i rozchwytywanym celebrytą, otoczonym tłumem fanów i fanek. Stał się prekursorem zachowania się tak typowego dla wielkich gwiazd sceny muzycznej XX i XXI wieku. Pierwszy raz szał ogarnął słuchaczy podczas jego koncertu w Berlinie w 1841 r. Termin „Lisztomania” został później użyty przez Heinricha Heinego w felietonie z 25 kwietnia 1844 r. omawiającym paryski sezon koncertowy. „Lisztomania” charakteryzowała się intensywną histerią w czasach nieznających jeszcze takiej ekscytacji związanej z wydarzeniem muzycznym. Młode kobiety podczas jego koncertów krzyczały, szlochały i omdlewały, czatowały na elementy jego garderoby, zbierały urwane struny od fortepianu, fusy z wypitej przez niego kawy. Ciekawostką jest to, że kompozytor był tak zmęczony prośbami swoich fanów o wysyłanie pukla swoich włosów, że kupił psa i wysyłał jego włosy zamiast swoich. W okresie wirtuozowskim, w latach 1839-1840, Franciszek Liszt napisał szkice do swojego Koncertu na fortepian i orkiestrę nr 2 A-dur S.125. Następnie odłożył rękopis na dekadę. Kiedy wrócił do koncertu, wielokrotnie go poprawiał. Ostateczną postać, po wielu poprawkach, koncert przyjął w 1861 r. O ile pierwszy koncert fortepianowy ma charakter wybitnie wirtuozowski to drugi bardziej ujawnia bliższy związek ze znanymi poematami symfonicznymi Liszta, zarówno pod względem stylu, jak i struktury formalnej. Zamiast apodyktycznego wirtuoza, pianista często staje się akompaniatorem instrumentów dętych drewnianych i smyczków. Solista nie dominuje nad materiałem tematycznym. Właściwie po wstępie nigdy nie gra tematu w pierwotnej postaci. Zamiast tego kompozytor powierza pianiście tworzenie pomysłowych wariacji, które prowadzą słuchacza przez serię tematycznych przemian. Pauzy i cisze nie mają na celu przerw w muzycznym przepływie, ale raczej służą jako przejścia w muzycznej rozmowie orkiestry z solistą.
Koncert fortepianowy nr 2 s.125Część I Allegro agitato assai
Po nostalgicznym wstępie zainicjowanym przez instrumenty dęte drewniane, poprzez dialog z solistami poszczególnych grup instrumentów, przybiera formę dramatycznego scherza, by w końcowym fragmencie znów wrócić do nostalgicznej i romantycznej melodyki.
Część II Allegro moderato
Temat otwierający część drugą gra wiolonczela solo z towarzyszeniem fortepianu. Słyszymy w melodyce tego fragmentu wpływ włoskiego bel canto. Po tym wstępie rolę wiodącą przejmuje orkiestra, z którą współgra solista, ukazując nam śpiewne, ale pełne romantycznej wirtuozerii, tak typowej dla muzyki Liszta, przeplatające się wciąż na nowo tematy muzyczne.
Część III Allegro Marziale un poco meno allegro
Dramatyczną i wirtuozowską trzecią część amerykański muzykolog Robert Winter nazwał marszem, „mistrzowskim posunięciem, które pokazuje pełny zakres emocjonalny transformacji tematycznej”. Marsz zawiera siłę i wagę potrzebną do przywrócenia tonacji A-dur, która otwierała pierwszy motyw koncertu.
Czas trwania – 23 min.
Ludwig van Beethoven: Symphony No. 7
Ludwig van Beethoven, urodzony w 1770 r. w Bonn, zmarł 26 marca 1827 w Wiedniu – niemiecki kompozytor i pianista, ostatni z tzw. klasyków wiedeńskich, a zarazem prekursor romantyzmu w muzyce, uznawany za jednego z największych twórców muzycznych wszech czasów. Już w młodości przeniósł się do Wiednia, gdzie rychło uzyskał reputację pianisty wirtuoza, a następnie wybitnego kompozytora, mimo że około 25. roku życia zaczął tracić słuch, okazał wielką siłę ducha i nie zaprzestał tworzenia swoich dzieł, nawet w okresie całkowitej głuchoty. W historii muzyki stanowi centralną postać pogranicza klasycyzmu i romantyzmu. Jego twórczość wytyczyła kierunek rozwoju muzyki na cały XIX wiek. Światową popularność Beethoven zawdzięcza przede wszystkim swym dziewięciu symfoniom, choć równie przełomowe było znaczenie jego sonat i wariacji fortepianowych oraz muzyki kameralnej, przede wszystkim kwartetów smyczkowych. Muzyka Beethovena łączy intensywność uczuć z doskonałością formy; wyraża się w niej apoteoza wolności i godności jednostki, woli życia heroizmu, zmagań z losem oraz radości i powszechnego braterstwa.
